Schoonheuvel, opgebloeide grandeur van weleer

Bovenop de Arnhemse stuwwal staat de 19-eeuwse villa Schoonheuvel, met de status Rijkmonument sinds 1965. Het gebouw heeft geruime tijd leeg gestaan, met als gevolg dat de weersinvloeden de technische staat van het gebouw ernstig heeft kunnen beschadigen. De gebouwschil is enorm komen te vervallen waarna de monumentale waarde van het interieur ook hard achteruit is gegaan. Gehele stucplafonds inclusief ornamenten, haardpartijen en en-suite deuren met de karakteristieke kastenwanden waren zo goed als verdwenen. Dit gaf handvatten om het gebouw opnieuw in te delen met behoud van de oorspronkelijke hoofdstructuur.

Zo ontstond het plan om de villa te verkavelen tot drie appartementen met nieuwe functies zoals een lift. De structuur van het oorspronkelijke gebouw is nog afleesbaar, maar daar is een nieuwe tijdlaag aan toegevoegd. Met als resultaat een fraai monument dat behouden blijft van verder verval en tevens toekomstbestendig is gemaakt.

Het inpassen van de beoogde functie en het toepassen van verduurzamingsmaatregelen heeft consequenties voor het pand. De restauratieladder vormt het uitgangspunt voor de restauratie van dit rijksmonument. In deze hiërarchie gaan conserveren, onderhoud en repareren voor vernieuwen (kopiëren, imiteren, verbeteren). Het materiaal is immers de fysieke drager van de cultuurhistorische waarde.

Literatuurstudie toonde aan dat de villa door de eeuwen heen vaker is verbouwd en toevoegingen heeft gekregen. Ten aanzien van de gepleisterde buitengevels is kleuronderzoek gedaan zodat de oorspronkelijke kleuren opnieuw zijn aangebracht. Het dak was compleet vergaan, wat de kans bood om een nieuwe verhoogde dakconstructie inclusief dakkappellen en een grote loggia voor het penthouse te maken. Installaties en dak doorvoeren zijn zo veel mogelijk aan het zicht onttrokken. Het is een fraaie illustratie dat oud en nieuw juist heel goed samen gaan.

In het interieur zijn de oude binnenwanden ontpleisterd waardoor de gemetselde bakstenen binnenmuren weer zichtbaar zijn als decoratief element. Die oude ambachtelijk vervaardigde wanden vormen een fraai contrast met de moderne interieuronderdelen zoals de keukens, vloeren en badkamers.

De villa ontwikkeld als het ware mee met de tijd. Het beeld blijft zo maximaal oorspronkelijk met behoud van de cultuurhistorische waarde van het monumentale pand. Neem de oude brede vensterbanken en binnenluiken (waarvan nog een paar van herbruikbaar waren), het nieuwe houten rolluik van de serre (exact zo als ruim een eeuw geleden, alleen nu elektrisch bediend) of de oude hoofdtrap die helemaal opnieuw uit hout (inclusief details als voluten in de vorm van een ramshoorn) is vervaardigd.

De passie van iedere vakman (aannemer, installateur, interieurarchitect, stukadoor, schilder, trappenbouwer) is in elk detail terug te vinden. Tel daarbij de integraal mee-ontworpen tuin bij op en het monumentale ensemble zoals rond 1850 is weer in volle glorie hersteld. Villa Schoonheuvel ademt de grandeur van weleer, maar is tegelijkertijd helemaal klaar voor de toekomst.